Statiegeld op kleine flesjes is per 1 juli 2021 een feit. Statiegeld op blikjes laat echter nog tot 2022 op zich wachten. Terwijl blikjes inmiddels een groter aandeel in het zwerfvuil hebben dan kleine plastic flesjes. Zonde, vinden Nederlandse natuurorganisaties, want de regelgeving voor blik en voor kleine flesjes is grotendeels gelijk. Waarom wachten tot 2022?
Nu statiegeld voor kleine plastic flesjes (< 1 liter) er gaat komen vanaf juli 2021, blijft Schone Rivieren samen met andere Nederlandse milieuorganisaties pleiten voor het snel invoeren voor statiegeld op blik. Het kabinet keurde 9 oktober het voorstel van staatssecretaris Stientje van Veldhoven goed om statiegeld op blik vanaf 2022 in te voeren. Daarmee ligt de benodigde wetgeving klaar als het aantal blikjes in het zwerfafval volgend jaar niet met minimaal 70% is afgenomen.
Neem blikjes en knijpzakjes meteen mee
Nederlandse milieuorganisaties vragen de staatsecretaris de invoering van statiegeld op blik te vervroegen. Blikjes hebben inmiddels een groter aandeel in het zwerfvuil dan kleine plastic flesjes, blijkt uit onderzoek. Daarnaast worden knijpzakjes ook steeds populairder. Die lijken nu langs de invoering van statiegeld op blik en flesjes heen te komen. De organisaties roepen daarom op om ook knijpzakjes hieraan toe te voegen. Dit om te voorkomen dat producenten daar meer van gaan verkopen.
Marijke Boonstra, woordvoerder Schone Rivieren: ‘Er is een risico dat producenten na de invoering van statiegeld op blik juist andere vervuilende verpakkingen gaan gebruiken, zoals plastic knijpzakjes. En zo de dans ontspringen. Dan vinden wij met Schone Rivieren alsnog veel verpakkingen in de natuur. Laten we daarom meteen alle plastic drankverpakkingen meenemen in deze uitbreiding van het statiegeld. Het kan niet de bedoeling zijn dat het ene probleem wordt vervangen met een ander. Schone Rivieren pleit daarom voor een snelle invoering van statiegeld op blik én andere plastic drankverpakkingen, zoals plastic knijpzakjes. Als de politiek goed voor natuur en milieu wil zorgen, kunnen ze hier niet omheen.’
Aandeel blikjes in zwerfafval stijgt
Drankproducenten hebben de tijd gekregen om via andere maatregelen een afname te realiseren van minimaal 70% van het aantal blikjes in het zwerfafval. Als in de loop van 2021 blijkt dat dit niet lukt, voert staatssecretaris Van Veldhoven 15 cent statiegeld op blikjes in, net als op kleine flesjes.
De cijfers bieden weinig hoop dat dit gaat lukken. Uit de zwerfafvalmonitor opgesteld door Rijkswaterstaat, blijkt dat de hoeveelheid blik in het zwerfvuil is toegenomen. In de eerste helft van 2020 werden 19% meer blikjes geteld ten opzichte van de periode 2016/2017.
Ook onze Schone Rivieren onderzoekers vinden veel blikjes. Bij 67% van alle metingen op rivieroevers zijn drankblikjes aangetroffen. Op World Cleanup Day op 19 september dit jaar stond blik op nummer 3 van de meest geregistreerde afvalitems. Blik levert veel milieuschade en vormt een gevaar voor wilde dieren en vee. Wist je trouwens dat blikjes ook plastic bevatten? Aan de binnenkant van blik zit een plastic laagje om corrosie van het blik tegen te gaan met de zure frisdranken die er vaak in zitten. Daarmee dragen blikjes ook bij aan de plastic soep.
Lees hier de factsheet over blik
Statiegeld op blik bewezen effectief
Onderzoek door CE Delft laat zien dat bij invoering van statiegeld het aantal blikjes dat in het zwerfafval belandt afneemt met 70-90%. Dit is gebaseerd op cijfers van andere landen in Europa waar statiegeld op blik al succesvol geïmplementeerd is. In Zweden, Denemarken, Noorwegen, Estland en Finland hebben ze al statiegeld op blik.
De producenten geven aan er klaar voor te zijn. Nu het statiegeldsysteem al wordt gerealiseerd voor kleine plastic flesjes is het een gemiste kans om blik en knijpflesjes hier niet snel in mee te nemen.
Oproep aan de staatssecretaris
Vandaar dat we staatssecretaris Stientje van Veldhoven oproepen om nog deze regeerperiode statiegeld op blikjes en knijpflesjes in te voeren. In de zienswijze die Plastic Soup Foundation en Stichting de Noordzee mede hebben ondertekend namens Schone Rivieren, vragen we samen met Recycling Netwerk Benelux, Natuur & Milieu, de Plastic Soup Surfer en Greenpeace:
Wacht niet tot de volgende regeerperiode en vervroeg de invoering van statiegeld op blikjes én knijpflesjes!