Resultaten onderzoek Schone Rivieren voorjaar 2023
Vochtige doekjes, wattenstaafjes, maandverband en tampons blijven de Nederlandse rivieroevers vervuilen. Uit het laatste onderzoek van Schone Rivieren blijkt dat anno 2023 nog altijd veel mensen hun sanitair afval door het toilet spoelen. Via riooloverstorten komt het vervolgens in de rivieren terecht. Vooral rondom Arnhem en langs de Maas in Limburg was het dit voorjaar weer raak. Schone Rivieren pleit daarom voor een verbod op doekjes waarin plastic is verwerkt. ‘Veel schoonmaak-, billen- en vloerdoekjes bestaan voor een groot deel uit plastic. Hierdoor vergaan de doekjes niet en vervuilen ze de rivieren en de oevers,’ stelt projectleider Noï Boesten.
Vrijwilligers van Schone Rivieren, een samenwerking van IVN Natuureducatie en Stichting De Noordzee, gingen dit jaar weer op pad langs de grote Nederlandse rivieren. Hoewel op veel plaatsen behoorlijk wat sanitair afval werd gevonden, spande een gedeelte langs de Nederrijn bij Angeren, nabij Arnhem de kroon. Hier werden maar liefst 90 doekjes gevonden op 100 meter rivieroever en bijna 80 plastic wattenstaafjes. Niet veel verderop bij Millingen aan de Rijn werden 43 vochtige doekjes aangetroffen.
Afbeeldingen gemaakt door Schone Rivieren afvalonderzoekers
Limburgse Maas
Ook op verschillende plekken langs de Maas werd behoorlijk veel sanitair afval gevonden, zoals vlakbij Eijsden: 120 plastic wattenstaafjes op 100 meter rivieroever. En bij Roermond: ruim 50 vochtige doekjes. Goed om te beseffen dat dit slechts het direct zichtbare afval is. Veel sanitair afval zit verstrikt in struiken of ligt inmiddels onder de aangespoelde grond.
Langs de Limburgse Maas en de Nederrijn wordt in vergelijking met de rest van de rivieroevers in Nederland relatief veel sanitair afval gevonden. Op maar liefst de helft van de onderzochte oevers van de Limburgse Maas worden plastic wattenstaafjes aangetroffen: gemiddeld 13 stuks per 100 meter. Ook wordt op meer dan een kwart van de oevers maandverband gevonden: gemiddeld 3 stuks per 100 meter en op bijna 1 op de 5 rivieroevers liggen per 100 meter zo’n 5 tampons.
Langs de Nederrijn werden op ruim een kwart van de oevers gemiddeld 14 sanitaire doekjes per 100
meter gevonden en op 1 op de 3 oevers vonden onderzoekers maandverband.
Aanpakken aan de bron
Hoewel er ook sanitair afval – met name vochtige doekjes – op de oevers wordt achtergelaten door mensen die hier aan het recreëren zijn, is veel hygiëne-afval afkomstig van riooloverstorten. Bij hevige en langdurige regen wordt via overstorten het gemengde rioolwater direct geloosd. Overstorten zijn nodig op momenten dat de riolering maximaal afvoert en overstroming van gebouwen en straten voorkomen moet worden. Het met regenwater verdunde afvalwater komt dan rechtstreeks in de rivier terecht. Onderzoek in opdracht van Stichting RIONED en Rijkswaterstaat wijst uit dat via deze route miljoenen doekjes per jaar in het milieu terechtkomen.
‘Het is onvoorstelbaar dat nog altijd zoveel mensen hun sanitair afval door de wc spoelen,’ stelt Boesten. ‘Dat moet echt anders. Sanitair afval hoort in de prullenbak. Wat betreft de vochtige doekjes weten we dat het voor consumenten soms onduidelijk is of het wel of niet kan. Daarom pleiten wij er ook voor dat alle sanitaire doekjes plasticvrij worden, zodat ze geheel biologisch afbreekbaar zijn en geen probleem vormen voor het milieu. Het goede nieuws is dat deze plasticvrije hygiënedoekjes bij sommige merken al gewoon verkrijgbaar zijn, dus waar wachten we nog op? Het is logisch dat ministerie en parlement regels maken, zodat doekjes zo snel mogelijk plasticvrij worden.’
Consument spoelt nog altijd veel sanitair afval door toilet
Er is nog steeds onvoldoende kennis en bewustzijn over aanwezigheid van plastic in producten als vochtige doekjes en wat wel en niet door het toilet gespoeld mag worden. Het is dan ook heel belangrijk dat alle doekjes plasticvrij worden, zodat ze geheel afbreekbaar zijn. Op de visual hieronder bekijk je de route die sanitair afval aflegt in de rivieren.
