Vanaf 3 juli 2021 worden plastic rietjes, bestek, wattenstaafjes, borden en ander wegwerpplastic verboden. Het is een goed begin volgens een coalitie van Nederlandse milieuorganisaties, maar er moet nog veel meer gebeuren om zwerfafval in het milieu en de groeiende plastic afvalberg terug te dringen. De Schone Rivieren-partners Plastic Soup Foundation en Stichting de Noordzee pleiten voor stevige beleidsmaatregelen tegen wegwerpplastic. De coalitie, die verder bestaat uit Recycling Netwerk Benelux, Plastic Soup Surfer en Natuur & Milieu, roept het huidige én nieuwe kabinet op om steviger in te zetten op preventie en hergebruik.
Nederland staat op de vierde plek van landen die wereldwijd het meeste plasticafval produceren, volgens recent onderzoek. Naast de lijst kunststofproducten die vanaf 3 juli worden verboden, zijn er volgens de coalitie nog veel meer vervuilende producten zoals plastic confetti, spatplastics en plastic vuurwerk die in de natuur belanden. Daarom vraagt de coalitie aan het nieuwe kabinet om zo snel mogelijk de lijst van verboden kunststofproducten uit te breiden. Inspiratie hiervoor biedt de Franse circulaire economiewet die nu al verder gaat dan de minimumvereisten van de Europese richtlijn. Zo verbiedt de Franse wet onder andere plastic theezakjes
Hergebruik staat centraal in de aanbevelingen van de milieuorganisaties, niet alleen om zwerfafval tegen te gaan maar ook om grondstoffenverbruik te verminderen. Jaarlijks worden in Nederland zo’n drie miljard koffiebekers na eenmalig gebruik weggegooid, en ongeveer 876 miljoen verpakkingen voor afhaal- en bezorgmaaltijden.
Het is daarom niet verrassend dat wegwerpdrank- en voedselverpakkingen (of fragmenten daarvan) worden aangetroffen in de top 5 van zwerfvuil langs Nederlandse rivieroevers, maar ook op stranden en in zee waar ze bijdragen aan de wereldwijde plasticsoep. De coalitie roept daarom de huidige regering op om ambitieuze reductiedoelstellingen op te nemen in een ministeriële regeling die nu in voorbereiding is. Door wegwerpverpakkingen te vervangen door herbruikbare alternatieven kan tegen 2026 het aantal wegwerpdrinkbekers op de markt gehalveerd worden en het aantal maaltijdcontainers met minimaal 30% verminderd worden.
Een eerste concrete stap in de hergebruiktransitie is het stoppen met wegwerpverpakkingen binnen overheidsinstellingen en tijdens publieke evenementen, zoals ook de Vlaamse regering vorig jaar al besliste. De milieuorganisaties stellen voor om, net als in Duitsland, wetgeving in te voeren die de horeca verplicht om herbruikbaar eet- en drinkgerei te gebruiken voor consumptie ter plekke, en herbruikbare verpakkingen aan te bieden voor takeaway. Tot slot pleit de coalitie voor een verbod op het gratis aanbieden van plastic drinkbekers en maaltijdcontainers voor eenmalig gebruik.
To go campagne
Wist je dat we in Nederland 3 miljard koffiebekers weggooien per jaar? Dat zijn er meer dan honderd per persoon per jaar! Een deel daarvan belandt in het milieu en in de rivieren, weten we uit onderzoek. Terwijl de oplossing simpel is: een herbruikbare beker. Schone Rivieren wil van hergebruik de norm maken en uiteindelijk een verbod op gratis wegwerpbekers. Het is vergelijkbaar met het verbod op gratis plastic tasjes in 2016. Daardoor nam het verbruik af met meer dan 70%, ook al kost een tasje maar een paar cent. Recent onderzoek van CE Delft toont aan dat het beprijzen van wegwerpdrinkbekers met €0,25 effectief is om consumenten te stimuleren om te kiezen voor herbruikbare bekers. Met een verplichte bijdrage op wegwerpbekers komt onze droom, een plasticvrije rivierdelta in 2030, een stap dichterbij.
Naar de campagne