Duurzamer leven: we weten allemaal wel hoe dat moet, maar hoe krijg je mensen zo ver om zich ook echt duurzamer te gedragen? Gedragswetenschapper Arianne van der Wal, van de Universiteit Leiden en Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag, deelt haar inzichten in wat mensen motiveert op basis van onze evolutie. Wil je ook je omgeving minder plastic laten gebruiken of minder afval op straat laten slingeren? Met deze vier tips stimuleer je duurzaam gedrag.
‘Neem je eigen koffiebeker mee, gebruik wasbare schoonmaakdoekjes en gooi je afval in de juiste afvalbak.’ We vragen de consument regelmatig om zich duurzamer te gedragen. Maar die vochtige schoonmaakdoekjes en die koffiebeker bij het café zijn wel zo makkelijk. Gedragswetenschapper Arianne van der Wal deelde haar inzichten tijdens een bijeenkomst over mogelijke oplossingen voor de plastic sanitaire doekjes die in de rivieren terecht komen. Want hoe krijg je mensen nu zo ver dat zij hun gewoontes aanpassen? Op basis van haar onderzoek deed zij vier specifieke aanbevelingen om duurzaam gedrag te bevorderen:
1. What’s in it for me?
Van nature zijn wij mensen gericht op eigenbelang en dat van onze naasten. Dit is vanuit de natuurlijke selectie te verklaren: die heeft als doel de eigen genen te laten voortbestaan. Mensen zullen sneller hun gedrag aanpassen wanneer ze weten wat ze er zelf aan hebben. Om duurzaam gedrag te bevorderen kan je dit inzicht inzetten door het eigenbelang te benadrukken. Een winactie, punten sparen voor, of korting op duurzame producten zijn hier voorbeelden van. Uit diverse studies blijkt dat een competitie-element aanzet tot meer duurzaam gedrag dan wanneer alleen gecommuniceerd wordt over de voordelen voor het milieu. Creëer bijvoorbeeld een competitie waarin mensen kunnen strijden de meest duurzame persoon te zijn. Heb jij de laagste plastic footprint van je familie en vrienden?
2. Duurzaamheid als statussymbool
Mensen worden gedreven door status. Meer status hebben dan anderen verhoogt van oudsher de overlevingskansen, omdat het seksuele partners aantrekt en de kans op nakomelingen vergroot. Geef mensen daarom de mogelijkheid om hun duurzaamheid op verantwoordelijke manier uit te dragen. Merken die zich neerzetten als luxe en duurzaam spelen daarop in. Denk bijvoorbeeld aan Tesla en Marqt. Geen knullige geitenwollensokken spullen maar hippe duurzame oplossingen. De Buttler toiletpapierspray is in ieder geval een stuk chiquer dan een pak vochtige doekjes…
3. Benadruk hier en nu
Iets doen waar we over 30 jaar beter van worden vinden we lastig. Door natuurlijke selectie is de mens er in eerste instantie op gericht het hier en nu te maximaliseren. De toekomst is onzeker, dus doen we liever moeite voor iets waar we nu iets aan hebben. Duurzaamheid is bij uitstek een thema dat gerelateerd is aan opbrengsten in de toekomst. Voor veel mensen lijkt dit (te) ver weg om in actie te komen. Verbindt dus ‘vandaag’ met ‘morgen’. Maak duurzaamheid relevant voor het hier en nu, met name in tijden van onzekerheid. Ga maar na: gebruik jij LED-lampen omdat het bijdraagt aan een duurzame toekomst, of woog het argument dat het direct scheelt op je energierekening zwaarder mee?
4. Liefde voor de natuur
Onze voorouders waren sterk afhankelijk van de natuur. Mogelijk heeft dit geleid tot een affectieve en cognitieve waardering voor de natuurlijke wereld. Mensen houden van de natuur, dus moeten we benadrukken dat we het ook daarvoor doen! Stel mensen bloot aan de natuur tijdens het promoten van duurzaamheid, stelt Arianne van der Wal. Laten we de natuur weer in de harten van mensen brengen. Met de mooie verhalen en beelden van de rivieren breng je mensen dichterbij de natuur, waardoor ze sneller geneigd zijn om die te willen behouden en daarvoor een duurzamere keuze te maken.