Aan het woord.
Interview met Litterati-experts Marja Hollander en Jurjen de Waal van Plastic Soup Foundation.
Gebruik jij de Litterati-app al om zwerfafval vast te leggen? Een belangrijk onderdeel van het rivierafvalonderzoek van Schone Rivieren, maar waarom eigenlijk? En doen we met al die data?
Wat is Litterati?
‘Litterati is een app waarmee je foto’s kan maken van het zwerfafval in het milieu. De app biedt de mogelijkheid om teams en opruimacties toe te voegen. Groepen kunnen het hele jaar door data verzamelen, maar ook samenwerken aan één doel of actie, zoals World Cleanup Day of Schone Rivieren. Door gegevens te verzamelen, in kaart te brengen en analyses te maken, krijgen we inzicht in het zwerfafvalprobleem.’
Hoe werkt Litterati en hoe doe je mee?
‘Met de app maak je een foto van elk stuk zwerfafval dat je opruimt. Vervolgens helpt de app jou het afval te ‘taggen’. Wat is het? Van welk merk is het? Waar is het van gemaakt? Schone Rivieren vrijwilligers kunnen zich aansluiten bij de ‘Monitoring Community Schone Rivieren’ met de code 535750 en daarmee ook bijdragen. Het rivierafval dat Schone Rivieren-vrijwilligers onderzoeken, bestaat voor een groot deel uit zwerfafval en to-go verpakkingen die vanuit het land in de rivier terechtkomt. Met de app kunnen we inzicht krijgen welke merken en producten dat zijn. Zo kunnen wij zien dat er tijdens de monitoringsronde dit najaar in totaal 6347 stuks afval zijn geregistreerd in de Litterati-app. De meest gevonden merken zijn Redbull, Heineken en McDonalds. De meest gevonden producten zijn ongedefinieerde stukken plastic, drinkverpakkingen, en sigarettenfilters.’
Zelf aan de slag? Sluit je aan bij de ‘Monitoring Community Schone Rivieren’ met de code 535750.
Waarom is het belangrijk dat onze rivierafvalonderzoekers naast de turflijst óók Litterati gebruiken?
‘We streven naar bronaanpak. De app biedt, naast de turflijst, inzicht in het merk waardoor producenten aangesproken kunnen worden. Daarnaast zijn er de voordelen van samenwerken in een digitale omgeving, zo kunnen we met meerdere communities elkaar versterken, gegevens sneller vergelijken met andere datasets, ‘hotspots’ van zwerfafval ontdekken én de ingevoerde data van elkaar, als gemeenschap, team of opruimactie, real time inzien.’
Wat doen jullie met de verzamelde data?
‘Bij Plastic Soup Foundation gebruiken we de data om analyses te maken van het zwerfafval (in Nederland) en ontwikkelen campagnes die aanzetten tot actie. We publiceren data zodat we aandacht kunnen creëren voor de zwerfafvalproblematiek en gebruiken analyses ook voor onze gesprekken met het bedrijfsleven en overheid om te pleiten voor verandering.’
Wat zijn de meest interessante bevindingen tot nu toe?
‘Het merendeel van het zwerfafval in Nederland bestaat uit plastic. Voedsel- en drankverpakkingen vormen samen met sigarettenfilters de grootste boosdoeners. Dat zichtbaar maken heeft veel invloed op de discussie over zwerfafval en plastic vervuiling. Dit jaar is na jarenlange strijd statiegeld ingevoerd op kleine plastic flesjes. Het effect daarvan zagen we op World Cleanup Day meteen. Deelnemers vonden ongeveer een derde minder flesjes dan in voorgaande jaren bleek uit de data die via Litterati werd verzameld.’
Hoe wordt de Litterati-data omgezet naar actie?
‘Een aantal jaar geleden leek het erop dat statiegeld in Nederland helemaal afgeschaft zou worden. Samen met veel andere organisaties en campaigners hebben we de afgelopen jaren actie gevoerd om dat te voorkomen en om het juist uit te breiden naar kleine flesjes en blikjes. Door te laten zien dat deze producten heel veel in het milieu terechtkomen, hebben we als brede beweging dit voor elkaar gekregen. De data uit Litterati heeft hieraan een bijdrage geleverd.’
Hebben jullie nog tips voor onze Schone Rivieren achterban?
‘Als je de app gebruikt, is het handig om samen te werken. De één ruimt op en de ander legt vast. Breng het object, materiaal en merk duidelijk in beeld. Overleg met elkaar over wat je ziet: het soort product, het soort materiaal of plastic en welk merk erop staat. Als de juiste tags in de app komen te staan, dan wordt de dataset er beter van. En denk altijd na hoe je kennis uit je onderzoek kunt inzetten om noodzakelijke veranderingen in de samenleving mogelijk te maken. Wij zijn onze onderzoekers ontzettend dankbaar!’
Zelf aan de slag met Litterati? Meer informatie over de app vind je hier.