Aan het woord.
Interview met Rob Buurman, directeur van Recycling Netwerk Benelux
Hoe een biertje in Gent leidde tot een baan als directeur bij Recycling Netwerk Benelux; de perfecte samenloop van omstandigheden.
Vertel eens, hoe ben je bij Recycling Netwerk Benelux terecht gekomen?
“Ik heb een aantal jaar in België gewoond, tot ongeveer 2017. Hier werkte ik als lobbyist voor de Vlaamse milieubeweging Bond Beter Leefmilieu. Deze organisatie fungeert als een soort koepelorganisatie voor verschillende milieuorganisaties en focust op thema’s als klimaat, duurzame landbouw, circulaire economie, energie en ruimtelijke ordening. Ik hield me hier voornamelijk bezig met het thema ‘circulaire economie’ en dan kom je al snel bij het onderwerp ‘afval’ terecht. Ik moest overheidsbeleid bijsturen voor over allerlei zaken die hiermee te maken hadden, zoals bijvoorbeeld batterijen, verbrandingsovens en plastic flesjes. Ik was toen de spits van de Vlaamse milieubeweging en probeerde namens een stuk of 150 organisaties het beleid bij te sturen.”
“In België begon rond 2016 net de discussie rondom statiegeld te spelen. Er was zoveel weerstand vanuit het bedrijfsleven terwijl ik dacht ‘dit is een no brainer’, zo duidelijk dat we daar iets aan moeten doen. Ik vond het een enorm fascinerend onderwerp om mee te werken. Toen kwam ik Robbert van Duin tegen, toenmalig directeur van Recycling Netwerk. We vonden elkaar in de statiegeldkwestie en besloten samen een biertje te drinken op het terras in Gent. Hij zocht op dat moment iemand om zijn functie als directeur bij Recycling Netwerk over te nemen en ik zei ‘dat lijkt mij wel wat!’. Het was de perfecte samenloop van omstandigheden. Ik had moeite met aarden in België en had al gepland om rond de jaarwisseling België te verlaten. Het leek mij een ontzettend interessante kans om Recycling Netwerk uit te bouwen tot Recycling Netwerk Benelux en zo groter te maken. Bond Beter Leefmilieu in Vlaanderen focust zich op zoveel verschillende onderwerpen dat ik het gehele beleid rondom circulaire economie moest beïnvloeden samen met maar één projectmedewerker. Bij Recycling Netwerk Benelux werken we nu met een heel team en hebben we veel meer slagkracht voor beïnvloeding en focus op circulaire economie en afval.”
Hoe gaat Recycling Netwerk Benelux te werk?
“Ten eerste proberen wij de autoriteiten er continu van te overtuigen dat de maatschappelijke stem voor milieukwesties niet minder zwaar mag wegen dan de stem van het bedrijfsleven. Dus het begint met richting de overheid te zeggen dat wij een plekje aan de tafel opeisen. Nu worden er vanuit de overheid nog te vaak deals gesloten met bedrijven rondom bijvoorbeeld plastic vervuiling en verpakkingen, wat een verzwakkend effect heeft op de regelgeving. Als milieuorganisatie word je vaak achteraf geconsulteerd en dan verlies je altijd. Wij geloven minder in het beïnvloeden van de consument, je zal niet snel van iedereen de perfecte consument maken. Wij willen daarom het systeem zodanig veranderen dat ook alle mensen die niet dagelijks met duurzaamheid bezig zijn, een groot deel van de Nederlanders, toch duurzaam consumeren. Dat het systeem zo is gevormd dat duurzaamheid gegarandeerd is. Dat hoeft helemaal niet dwingend, het is een kwestie van je systemen slim opzetten. Wij proberen actief uit te tekenen hoe je dit als overheid kan doen, hoe je moet nadenken en welke stappen je moet zetten. Wij kunnen de overheid namelijk wel een doelstelling meegeven, zoals bijvoorbeeld ‘in 2030 moet 20% van de verpakkingen op de markt herbruikbaar zijn’, maar dan zegt de overheid tegen ons ‘dat is leuk en aardig, misschien willen we dat ook wel, maar kan dat wel? Wat is het bewijs ervoor dat consumenten dat gaan accepteren? Welke bedrijven zijn tegen?’ Wij proberen daarom te laten zien hóe het kan en we proberen bedrijven daar meteen in mee te krijgen.”
Waar houd je je momenteel mee bezig?
“Wij werken momenteel samen met Enviu en Natuur & Milieu aan Mission Reuse. Daarmee proberen we een verandering te creëren van wegwerpcultuur naar een circulair systeem waarbij hergebruik de standaard is. Dan kan je bijvoorbeeld denken aan verpakkingen in de supermarkt of bij take-aways. Wij proberen uit te denken hoe je wegwerpproducten richting herbruikbaar kan laten gaan. Bijvoorbeeld het Vlaamse project ‘Billie Cup’ die nu ook in Nederland van start is gegaan: een systeem van herbruikbare bekers. Hierbij kan je op een duurzame manier een koffie-to-go kopen. Billiecup is nog relatief klein, maar dit kan je opschalen en standaardiseren zodat elke koffie die je koopt in een herbruikbare beker komt en op allerlei locaties in te leveren is. Je moet hier een hele logistiek voor opzetten, we denken onder andere na over hoe het werkt met de inzameling en de afvalinfrastructuur. Politici en ambtenaren moeten eerst feeling krijgen met dat zoiets kán, dus ergens in de samenleving moeten zij beweging gaan zien. Wij proberen die beweging te creëren door een aantal van dit soort projecten op te zetten. Er zijn een heleboel producten waarvan wij het systeem eromheen onderzoeken bij Recycling Netwerk Benelux en wij kijken hoe we zo’n systeem kunnen verbeteren. Zo kijken wij bijvoorbeeld ook naar het systeem rondom tapijten, autobanden en windmolens. Er is nog geen systeem om tapijten, autobanden en wieken van windmolens duurzaam te verwerken.
Wat is het grootste obstakel dat je in de afgelopen jaren hebt overwonnen?
“Dat is toch zeker de statiegelddiscussie. Man, er is bijna geen enkel ander onderwerp in Nederland waar zoveel rond gelobbyd is als statiegeld. Maar wat een overwinning, en ik verwacht dat er binnen een maand ook statiegeld komt op blikjes. We hebben hier met ontzettend veel partijen aan gewerkt, onder andere Stichting De Noordzee, Natuur & Milieu, Greenpeace, Plastic Soup Foundation, Go Clean de Liemers, de Zwerfinator en de Plastic Soup Surfer. Maar ook een heleboel vrijwilligers zijn gemeenten door heel Nederland gaan aanschrijven om zich aan te sluiten bij de Statiegeldalliantie. Als je dan 98% van de gemeenten achter je hebt staan, is dat een heel sterk signaal naar de overheid. Nu op naar dezelfde beweging in België, want daar zijn nog een heleboel stappen te zetten rond statiegeld.”
Heb je nog een tip voor onze achterban?
“Ik geloof heel erg in een actief burgerschap. Heel veel mensen doen al hartstikke goede dingen, zoals afval scheiden, groene stroom gebruiken en duurzaam eten, maar het zou helemaal fantastisch zijn als burgers mee gaan helpen het systeem te veranderen. Het systeem verander je door vragen te stellen, door iets op te eisen, door bijvoorbeeld te gaan winkelen en wegwerpproducten die je tegenkomt ter discussie te stellen met de desbetreffende organisatie. Bedrijven en politici zijn er heel gevoelig voor als ze door burgers worden aangesproken. Het is heel mooi als mensen hun eigen koffiebeker ergens mee naartoe nemen, maar het is nog mooier als iemand een kritische brief schrijft naar de directeur van bijvoorbeeld een Starbucks. Ik zou graag zien dat mensen weer actiever worden als burger, dit is heel belangrijk als we verandering willen realiseren.”