Aan het woord.
Interview met Zwerfinator Dirk Groot.
Vader worden veranderde zijn kijk op de wereld; van huiskameractivist naar 100 dagen zwerfafval vastleggen als ‘Zwerfinator’.
Vertel eens, hoe ontstond de Zwerfinator?
“6,5 jaar geleden kreeg ik een zoontje en tijdens mijn wandelingen met de kinderwagen viel het me ineens op hoeveel afval er overal lag. In eerste instantie raakte ik geïrriteerd en ging ik iedereen de schuld geven. Toen zei iemand tegen mij: ‘Als je het zo erg vindt, dan ga je het toch opruimen?’. Het eerste wat ik dacht was ‘Bekijk het, dat is mijn troep niet’. Maar toen ik andere mensen wel eens iets zag opruimen en dit op social media steeds vaker voorbij zag komen, besloot ik toch eens te gaan opruimen. Hop, vuilniszak aan de kinderwagen en gaan. Alhoewel ik me eerst wel wat schaamde. Toen ik steeds vaker positieve reacties kreeg, verdween de schaamte en ging ik steeds vaker afval rapen.”
“In die tijd ging het veel over de troep in de stad, niet vaak over de gevolgen van afval voor de natuur. Gaandeweg leerde ik daar steeds meer over. De combinatie van lekker veel buiten zijn en niet alleen de buurt helpen maar ook de natuur en de toekomst van mijn kind, gaf mij extra motivatie om door te gaan. Vroeger was het meer een soort huiskameractivisme vanachter de tv. Dat kennen veel mensen denk ik wel. Maar door anderen in beweging te zien komen raak je zelf gemotiveerd en motiveer je vervolgens weer andere mensen.”
En ging het balletje toen rollen?
“Jazeker. Alhoewel ik eerst dacht ‘het blijft dweilen met de kraan open’. Je kan veel gaan opruimen, maar na een tijdje zie je wel dat opruimen alleen niet voldoende is. Gezien ik uit de dataverwerking-wereld kom besloot ik daarom data te gaan verzamelen. Mijn insteek was om te laten zien dat het overal ligt, niet alleen in de stad. Ik ben toen een proef van 100 dagen gaan doen waarbij ik elke dag 200 stuks afval vastlegde. Zo wilde ik laten zien wáár het lag, dát het er lag en hóeveel er lag. Maar ik verzamelde meer, ook merken en soorten afval.”
“Deze data kan ik aan gemeenten en bedrijven laten zien. Ik had het niet voorzien van te voren, maar uiteindelijk raakten gemeenten geïnteresseerd in mijn onderzoeken. Zij huren mij nu in en vragen mij onderzoek te doen in een wijk of gebied rond een school of bedrijf. Deze informatie gebruiken ze dan voor gastlessen of grootschaligere onderzoeken. Daarnaast werk ik voor bedrijven, zoals McDonalds, zodat zij afvalproblemen kunnen aanpakken en alternatieven voor vervuilende producten kunnen zoeken.”
Wat kwam je veel tegen tijdens je onderzoeken?
“Wat ik veel tegen kwam was bijvoorbeeld de verpakkingen van Antaflu en Wilhelmina pepermunt, maar ook knetterballen. Door dit probleem samen met een heleboel mensen vast te leggen, via de Plastic Avengers-app en Litterati-app, hebben we verandering teweeg gebracht. De afgelopen 4 jaar heb ik mij ook veel gericht op drankverpakkingen. Toen ik voor het eerst begon met wegen kwam ik er namelijk achter dat de helft van het gewicht van al het gevonden afval van drankverpakkingen kwam. Die informatie wordt gebruikt door Rijkswaterstaat en is gebruikt in de beslissing om statiegeld op kleine plastic flesjes in te voeren vanaf 1 juli 2021.”
“Hetzelfde gebeurt nu met blikjes. Het vervelende is namelijk als er maar op één soort drankverpakking statiegeld komt, bedrijven uitwijken naar een andere soort, zoals blikjes. Het is een soort logische beweging van bedrijven, het is gewoon praktisch. Zo zijn mensen, als je ze uitwijkmogelijkheden geeft dan pakken ze die. Daarom monitor ik ook de blikjes en andere drankverpakkingen zoals drankkartons die ik vind, en zoom ik in op de meest gevonden merken, in de hoop de invoering van statiegeld op blikjes te versnellen.”
Kan men helpen om de invoer van statiegeld op blikjes te versnellen?
“Je kan continu op social media laten zien hoeveel blikjes je vindt en daarbij politici taggen. Laat zien dat je het op vreemde plekken vindt. Stal het eens uit en laat zien wat je op je pad vindt in je omgeving! Door het laten zien maak je anderen bewust en bewustwording is heel belangrijk. Probeer mensen die een bepaald product gebruiken niet te veroordelen, je bereikt niks als je in de aanval gaat. Laat gewoon zíen wat je ondervindt.”
Wat is jouw volgende stap?
“Mijn toekomstdroom is dat we overbodig worden, maar ik heb niet de illusie dat we het zwerfafvalprobleem snel kunnen oplossen. Het is al zo’n oud probleem, al is het probleem wel groter geworden door de hele wegwerpmaatschappij. Ik streef ernaar om datgene wat er op straat komt te verminderen en zo onschadelijk mogelijk te maken. Statiegeld op de blikjes heeft nu de hoogste prioriteit. Dat heeft meer effect dan je nog zal denken. In prullenbakken op straat zitten erg veel flesjes en blikjes, als die niet meer in de prullenbakken zitten, zitten de prullenbakken minder vol, dit scheelt veel in kosten bij de gemeente. Overvolle prullenbakken zorgen ook voor zwerfafval door ‘lekkage’ en door statiegeld gaan we ook nog eens veel beter recyclen.”
“En mijn eerstvolgende stap is de campagne ‘Mission Mars’ waarbij ik samen met de Plastic Soup Surfer mensen oproep om foto’s te maken van rondzwervende wikkels van alle merken van het bedrijf Mars, wereldwijd een van de grootste leveranciers van plastic zwerfafval. We hopen ze met de verzamelde data te overtuigen om duurzamere en vooral afbreekbare wikkels te gaan gebruiken.”
