Aan het woord.
Interview met Plastic Soup Surfer Merijn Tinga.
Een reis die hem heeft veranderd; van surfer en kunstenaar tot activist.
Vertel eens, wie is Merijn Tinga en hoe ontstond de Plastic Soup Surfer?
“In 2014 stapte ik als surfer en kunstenaar op mijn zelfgemaakte surfboard van plastic afval en ik stapte af als activist: de Plastic Soup Surfer. Het begon toen ik lang geleden steeds vaker afval tegenkwam op het strand, wanneer ik ging surfen. Ik besloot een statement te maken om dit afvalprobleem onder de aandacht brengen. Hiervoor bouwde ik mijn eigen surfboard van het plastic afval dat ik op het strand in Katwijk vond.”
“Gewoon maar op en neer varen op mijn zelfgebouwde surfboard zou uiteraard niet veel doen, dus ik koos ervoor om met dit surfboard een nieuwe recordpoging te maken: 350 km surfen langs de Nederlandse kust. We pakten het toen niet groots aan, het was vooral een avontuur, vrienden van mij filmden de recordpoging en we stuurde een mediabericht uit. Maar, deze manier van een verhaal vertellen sloeg boven verwachting goed aan. Ik had nooit verwacht dat ik er zoveel mensen mee zou bereiken. In die tijd was de plasticsoep-wereld nog erg klein. Er was nog maar een klein clubje dat de strijd aanging tegen dit probleem. Veel mensen wisten niet eens wat het was: de plasticsoep. Men dacht aan en vuilnisbelt midden in de oceaan die binnen korte tijd zou worden opgeruimd. Men zag dus niet echt een probleem. Er viel daarom nog veel te bereiken op het gebied van bewustwording; vooral door te laten zien dat er in Nederland op eigen strand en langs de rivieren overal afval ligt.”
Wat gebeurde er na deze actie?
“Door mijn eerste actie, waaruit de Plastic Soup Surfer ontstond, begon ik het plasticafval-probleem steeds beter te begrijpen. Mijn eerste gedachte daarna was: dit probleem gaan we oplossen door middel van educatie, we moeten de boel opruimen. Ik ging daarna vijf maanden zeilen met mijn gezin om onderzoek te doen in het water, we hebben toen elke dag plastic opgeruimd op de onbewoonde eilandjes. Toen realiseerde ik me dat opruimen helemaal niet gaat helpen als er aan de andere kant niks gebeurt. Ik besloot toen een kitesurfboard te bouwen van kleine plastic flesjes en hiermee een nieuwe recordpoging te doen: als eerste van Scheveningen naar Engeland kitesurfen. Deze recordpoging was direct ook de start van een petitie voor statiegeld op kleine plastic flesjes. Er komen in Nederland jaarlijks tientallen miljoenen plastic flesjes op straat, het strand en in de natuur terecht. Statiegeld helpt dit te voorkomen. Ik heb toen vlak voor de verkiezingen in 2017 een motie aangeboden waarin stond dat plastic flesjes in het zwerfvuil binnen 3 jaar met 90% moest worden teruggedrongen. Deze motie is overgenomen door het kabinet. Dat werd de basis van het beleid. Als het niet zou lukken binnen 3 jaar, moest er statiegeld op de flesjes komen. Daarom komt er volgend jaar statiegeld op kleine plastic flesjes. Echt een overwinning.”
“Maar, het is natuurlijk niet alleen nodig om de politiek te beïnvloeden, ook bedrijven zijn erg belangrijk. Zo ben ik daarom samen met Dirk Groot, ofwel de Zwerfinator, met gerechtsdeurwaarders naar AntaFlu gegaan. Zij stonden in de top 5 van meest gevonden zwerfafval met hun merk. Nu hebben ze hun plastic wikkels van waspapier gemaakt. Daarna zijn we meer bedrijven gaan benaderen, waaronder Action, Aldi en Intratuin. Bedrijven met producten in de schappen waarvan ze van te voren weten dat het op de grond gegooid zal worden, zoals vuurwerk, confetti en nepsneeuw. Wij besloten een eerste actie te ondernemen tegen Knetterballen en wilden samen met de Universiteit Leiden bij de rechter uitzoeken wat de verantwoordelijkheid is van zulke bedrijven, wanneer ze dit soort producten op de markt brengen. Maar zo ver is het helemaal niet gekomen, de bedrijven ondernamen al snel zelf actie en haalden de knetterballen uit de schappen. Toen hebben we een nieuw convenant bedacht: het Knalplastic Convenant. Een manier om plastics uit vuurwerk compleet uit te faseren in Nederland, in de komende 2 jaar. En dit heb ik nu ook voorgedragen in de Europese Unie, zodat zij onze casus als voorbeeld kunnen stellen voor heel Europa.”
En toen kwam je deze zomer met de Wakkere Wegwerpers Tour, hoe was dat?
“Wij zien de wegwerpmaatschappij als oorzaak van de plasticsoep. Met de jaren ben ik steeds meer gaan inzien dat we dit probleem moeten oplossen via beleidsmakers en bedrijven. De nadruk heeft altijd heel erg bij de consument gelegen, de consument was degene die moest veranderen. Maar als je constant de goedkoopste opties in plastic verpakt en dit blijft aanbieden, wordt het lastig om enkel en alleen de consument daarvoor verantwoordelijk te stellen. Wat nodig is, is meer aandacht voor het tegenovergestelde van wegwerpen: verstandig omgaan met afval. Basisscholen leken ons de basis om hier meer aandacht voor te vragen.”
“We gaan in Nederland heel gek om met het afval dat van scholen afkomt. Het is toch gek dat je thuis wel je afval moet scheiden en op school niet. Ik zie het liever andersom: op school móet het, en die kinderen zeggen thuis tegen hun ouders ‘goh op school doen we dit, dus waarom niet thuis ook?’. Je wilt het goede voorbeeld op school meegeven. Daarom ben ik deze tocht gestart. In tweeënhalve week ging ik met mijn SUP Board van Maastricht naar Schiermonnikoog (550 km), langs 11 scholen, wetenschappers, politici, plastic-recyclers en verpakkingsbedrijven. Om aandacht te vragen voor dit onderwerp en kinderen te leren dat ze invloed kunnen uitoefenen door actie te ondernemen. We vroegen de kinderen een petitie te ondertekenen en hiermee naar hun burgermeester te gaan met de vraag of ze ook afval mogen scheiden op hun school.”
“Het was een mooie ervaring. Heel positief en vrolijk. De kinderen stonden me met open mond aan te gapen als ik vertelde dat ik dit hele eind ging Suppen, dat konden ze zich niet voorstellen, want hoe ga je dan naar de wc en waar slaap je? Fantastisch die reacties. Zodra ik bij de scholen weg peddelde, stond ik weer te bellen met belangrijke spelers rondom het afvalprobleem op scholen, om ervoor te zorgen dat ze drie dagen na mijn finish in Schiermonnikoog het convenant zouden ondertekenen waarmee ze het mogelijk maken dat je op álle scholen een eenduidig beleid krijgt wat betreft het scheiden van afval. Het mislukte helaas op het nippertje, doordat het verpakkende bedrijfsleven op het laatste moment weigerde om het convenant te tekenen, maar het was echt een super ervaring. De Nederlandse rivier is schitterend, langs de uiterwaarden en dan met een tentje overnachten op de oevers… prachtig.”
Wat is je volgende stap?
“Ik wil graag vooruit lopen en samen met bedrijven lijnen uitzetten om zo tot een ambitieus plan te komen waar deze bedrijven zich allemaal aan zouden willen committeren. Samen met hen zou ik een pact willen sluiten om die producten die de wegwerpmaatschappij het meeste aanjagen, de producten die de vervuiling het meeste in de hand werken, uit te faseren.”
Hoe denk je dat je mensen het beste in beweging krijgt?
“Het voordeel van het plastic probleem is dat het zo tastbaar en zichtbaar is, ten opzichte van bijvoorbeeld milieuproblematiek als klimaatverandering. Als je tot actie overgaat kan je echt duidelijk een verschil zíen. Zodra er bijvoorbeeld straks statiegeld is op kleine plastic flesjes, zal je ze ook niet meer zien in de natuur. Dus ik denk dat een voorbeeld proberen te zijn, mensen het meeste inspireert om zelf ook in actie te komen. Niet alleen vertellen, maar vooral vertonen. Laten zien dat moeite doen ook echt iets oplevert. Daarvoor hebben wij ook de Plastic Avengers app ontwikkeld. Hiermee kan je direct een verschil maken. Als wij campagnes starten tegen een product, zoals knetterballen en Antaflu, dan kan jij meehelpen door foto’s hiervan te delen, jouw foto telt dan direct! Daarnaast kan iedereen ons Youtube-kanaal bekijken. Hier vind je interviews met iedereen die we onderweg langs de rivieroevers zijn tegengekomen en leer je meer over het afvalprobleem en hoe jij je hiertegen kan inzetten.”
Foto’s: Team Plastic Soup Surfer