Opruimacties 2020 afgelast – in het najaar poging 2

De opschoonacties van 2020 zijn eerst vanwege het hoge water en vervolgens wegens de coronabeperkingen grotendeels afgelast. Voor alle vrijwilligers en Schone Maas-partners  was dit een teleurstelling. De keuze die hierin gemaakt is heeft natuurlijk alles met gezondheid te maken en deze gaat altijd voorop. Enkele groepen hebben wel kunnen opruimen en sommige individuen zijn alsnog op pad geweest. Iedereen die alle voorbereidingen klaar had alsnog bedankt voor jullie inzet! Dankzij deze inzet stonden dit jaar een recordaantal opruimacties (147) ingepland. Om nogmaals een indruk te geven van hoe belangrijk deze opruimacties zijn worden onderstaand de cijfers van 2019 nogmaals opgesomd.

Betreft 2019, in de periode van maart tot en met half mei 2019 zijn meer dan 2800 vrijwilligers druk bezig geweest om ongeveer 200 kilometer Maasoever vrij te stellen van, met name, plastic afval. Dit is een stijging van 55% ten opzichte van het aantal vrijwilligers dat in 2018 hebben opgeruimd. Samen hebben deze vrijwilligers 140 opruimgebieden opgeschoond. Dit zijn er 42 meer dan 2018! Ook in 2020 hebben we dus weer een groei gemaakt qua aantal opruimgebieden. De opruimers hebben van deze 140 opruimgebieden zijn 4335 vuilniszakken van 60 liter gevuld.

Om alsnog de oevers op te schonen gaan veel Schone Maas-partners dit najaar aan de slag om alsnog opruimacties te organiseren. Medio eind juni worden de resultaten die alsnog ingediend zijn gedeeld via onze communicatiekanalen.

Via samenwerking van Schone Maas met de River Litter Foundation  probeert Schone Maas alsnog de oevers op te schonen daar waar dat in het najaar mogelijk is. We zijn alle vrijwilligers én de lokale coördinatoren van gemeenten en terrein beherende organisaties zeer dankbaar voor hun inzet en hopen ook dit najaar weer een beroep op hen te mogen doen. In de tussentijd spannen wij ons als Schone Maas-partners in om eenieder te overtuigen van de urgentie om geen afval meer in de rivieren terecht te laten komen!

Verder lees je in deze nieuwsbrief over:

• Nieuw: Maas Cleanup Limburg
• Bedrijfsleven aansprakelijk gesteld voor plastic nurdle-vervuiling
• Goed nieuws: statiegeld op flesjes
• Oproep richting de overheid: “Start nu met monitoring van rivierafval”
• Schone Maas Internationaal: LIVES
• Rotary aan de slag als denktank voor een schonere Maas
• Aanpak sanitair afval in rivieren

Maas Cleanup 19 september: “Clean rivers, better business”

Graag willen we aandacht vragen voor een grootscheepse opruimactie die IVN als een van de founding partners van het nieuwe project de Maas Cleanup op zaterdag 19 september organiseert. Samen met het bedrijfsleven streven we ernaar tenminste 5.000 vrijwilligers te enthousiasmeren om zwerfafval op te ruimen in en rond de Maas. Op 25 juni is de website www.maascleanup.nl online gegaan!

Onder het motto “Clean rivers, better business” nemen wij met het Limburgse bedrijven het voortouw om het groeiende zwerfafvalprobleem aan te pakken. De hoeveelheid afval in rivieren, op stranden en in oceanen bewijst dat de gevolgen van onze consumptiemaatschappij groot zijn. Door zelf het goede voorbeeld te geven, roepen wij andere bedrijven op hun verantwoordelijkheid te nemen. Hiermee brengen we maatschappelijk verantwoord ondernemen naar de kern van de zaak.

Focus op de lange termijn
Founding partners DSM, IVN, Nextview, Oostwegel Collection, Salesforce en Viastory Creative Agency hebben zich voor minimaal 3 jaar gecommitteerd aan de Maas Cleanup. We streven ernaar om van Maas Cleanup een groeiende beweging te maken, met jaarlijks terugkerende opruimacties en activiteiten die verdere bewustwording bij bedrijfsleven en burgers vergroten. Onze activiteiten hebben we daarom formeel ondergebracht bij de River Litter Foundation.

Word sponsor, partner of doe mee als burger
We nodigen je uit om je aan te sluiten bij onze beweging. Je toont hiermee je maatschappelijke betrokkenheid als bedrijf of burger en zorgt zo voor de grond van ons bestaan. Want alleen met aandacht voor je omgeving, is er toekomst. Wil je mee doen? Bezoek dan de website www.maascleanup.nl en meld je aan!

Bedrijfsleven Limburg wordt ook aansprakelijk gesteld voor plastic nurdle-vervuiling

Een handhavingsverzoek ingediend door Plastic Soup Foundation bij DCMR, de milieudienst van de provincie Zuid-Holland en Zeeland, is snel omgezet in actie. Ducor Petrochemicals is verantwoordelijk gesteld voor structurele vervuiling van de omgeving van de fabriek in de Botlek met plastickorrels.

Ook bij de RUD Zuid Limburg is nu een handhavingsverzoek ingediend om de lekkage bij Chemelot tegen te gaan.

Ducor Petrochemicals moet maatregelen nemen om te voorkomen dat de geproduceerde korrels op het terrein buiten de fabriek of in het omliggende havengebied belanden en heeft een dwangsom opgelegd gekregen van €15.000 per geconstateerde overtreding. Dit is de allereerste keer dat een dergelijke sanctie in Europa wordt opgelegd.

DCMR heeft aangekondigd ook andere producenten, verwerkers en gebruikers van plastickorrels in Zuid-Holland én Zeeland verscherpt te gaan controleren. De milieudienst noemt de verspreiding van plastic in het milieu een groot maatschappelijk probleem en wil graag samenwerken met Plastic Soup Foundation in de strijd tegen de plasticvervuiling.

Niet alleen vervuiling in Rotterdam
Plastic Soup Foundation luidt al langer de noodklok over vervuiling van het milieu met korrels kunststofgranulaat, de zogenaamde nurdles of pellets, een halffabricaat dat gebruikt wordt voor de productie van allerlei soorten plastic. Maandenlang onderzoek heeft aangetoond dat niet alleen de omgeving van Ducor Petrochemicals in de Botlek zwaar is vervuild, maar ook die van andere industrieterreinen in o.a. Zuid-Limburg en Antwerpen waar producenten zoals Sabic, Ineos, BASF, Borealis en Covestro zijn gevestigd.

Ook verder verwijderd van de fabrieken, in havens en op doorgaande wegen, worden zoveel plastickorrels aangetroffen dat het lijkt of het er net flink heeft gehageld. In januari van dit jaar maakte Nieuwsuur in samenwerking met Plastic Soup Foundation een reportage op bovengenoemde locaties.

Tonnen gemorste korrels
Het probleem is dat het kunststofgranulaat spotgoedkoop is en dat de plasticindustrie er nonchalant mee omspringt. Tijdens het transport- en het overslagproces worden tonnen korrels gemorst. Zo belanden er jaarlijks in de Europese Unie maar liefst 8 biljoen van dit soort microplastics in de natuur, ofwel 22 miljard per dag.

Een aardige indicatie van de gemorste hoeveelheden geeft het Activity Report 2019 van de Antwerpse haven en Plastics Europe. In 2018 ruimde de havenautoriteit op vijf verschillende hotspots maar liefst 3,3 ton plastickorrels op. Dat komt neer op 165 miljoen opgeruimde korrels, bijna zeven keer zoveel is begin vorig jaar op de Waddeneilanden aanspoelde na de ramp met het containerschip MSC Zoe.

Zelfs in Natura 2000-gebieden
Zelfs onze beschermde Natura 2000-gebieden zijn vervuild met nurdles. De oevers van de Westerschelde en de Grensmaas liggen ermee bezaaid, zo bleek in 2018 en 2019 uit monitoring door onderzoekers van het Schone Rivieren-project, waarin Plastic Soup Foundation, IVN Natuureducatie en Stichting De Noordzee met elkaar samenwerken. Op 43% van de meetlocaties werden plastickorrels gevonden.

Maria Westerbos, directeur van Plastic Soup Foundation: ‘Ik hoop dat andere milieudiensten dit baanbrekende voorbeeld van DCMR zullen volgen en serieus werk gaan maken van de handhaving van de relevante bepalingen van de Wet bodembescherming, de Wet milieubeheer en het Activiteitenbesluit.’

Ook het slib moet worden onderzocht
Ducor Petrochemicals heeft zijn verantwoordelijkheid erkend en heeft reeds maatregelen genomen, die echter onvoldoende zijn gebleken. Ook heeft het bedrijf zich bereid getoond een bijdrage te leveren aan het schoonmaken van de Brittannië- en Londonhaven in Rotterdam.

Plastic Soup Foundation hoopt dat het niet blijft bij een opruimactie aan land, maar gaat ervan uit dat – zoals gevraagd – ook het rivierslib van de Rotterdamse haven zal worden onderzocht. Ongeveer de helft van de geproduceerde plasticsoorten blijft namelijk niet in water drijven, maar zinkt naar de bodem, waar de bolletjes langzaam uiteenvallen in microplastics en ten slotte in de voedselketen terechtkomen. De verantwoordelijkheid om deze monsters te nemen ligt bij Rijkswaterstaat.

Vervolgstappen
Plastic Soup Foundation zal er samen met DCMR alles aan doen om ook andere omgevingsdiensten te bewegen de vervuiling met plastickorrels aan te pakken. Daarnaast wordt samengewerkt met de internationale beweging Break Free From Plastic, de wereldwijde opruimactie The Great Nurdle Hunt en de Nederlandse organisatie Schone Rivieren.

Oproep richting de overheid: “Start nu met monitoring van rivierafval”

Schone Rivieren heeft vorige week een zienswijze ingediend voor de actualisatie van Kaderrichtlijn Mariene Strategie. Hierin pleiten we als Schone Rivieren (IVN Natuureducatie, Plastic Soup Foundation en Stichting De Noordzee) voor afvalmonitoring op rivieroevers.

Op dit moment is er geen wettelijke verplichting voor het monitoren van rivierafval. Als Schone Rivieren vinden wij dit problematisch. Dit is DE reden geweest waarom Schone Rivieren is gestart met het onderzoek. Want meten is weten. En weten is kunnen acteren als overheid richting vervuilers. De resultaten van het Schone Rivieren onderzoek laten een duidelijk beeld zien, onze rivieren zijn vervuild. Actie is nu nodig.

Onze zienswijze
De overheid erkent dat rivierafval een belangrijk aandachtspunt is voor het onderzoeken van bronnen van zwerfafval in zee. Echter de monitoring van rivierenafval is niet opgenomen in Kaderrichtlijn Marien en ook niet in de huidige Kaderrichtlijn Water.

Wij pleiten daarom voor opname van landelijke rivierafval monitoring op oevers in het stroomgebied van de Rijn en de Maas, Schelde en de Eems volgens de rivier OSPAR methodiek ontwikkeld door Schone Rivieren voor effectieve bronaanpak van rivierenafval en daarmee de aanpak van afval in zee. Dit zijn onze argumenten:

• Meten is weten;
• Uitbreiding van het monitoringprogramma is noodzakelijk voor effectieve bronaanpak van zwerfafval in zee en in rivieren;
• Het ontwikkelde rivier OSPAR protocol is bewezen zeer geschikt voor het karakteriseren van het type en de samenstelling van zwerfafval op rivieroever.

Voor de aanpak van afvalbronnen is gestandaardiseerde monitoring noodzakelijk en van essentiële waarde. De methodiek is beschikbaar en geschikt bevonden door Wageningen Universiteit en behoeft dus geen jarenlange ontwikkeling. Ook is het van groot belang dat het onderzoek en de gebruikte methodiek worden afgestemd in Europa zodat gegevens met elkaar vergeleken kunnen worden. Alleen dan kan er met de resultaten gezamenlijke Europese maatregelen genomen kunnen worden. Schone Rivieren zet zich hiervoor in.

Goed nieuws: Statiegeld op plastic flesjes!

Goed nieuws! Onlangs werd bekend dat er vanaf juli 2021 minimaal 15 cent statiegeld komt op kleine plastic flesjes. Wat een overwinning, al jaren pleit ook Schone Rivieren voor statiegeld op plastic flesjes. Gemiddeld vinden we 27 (!!) plastic drankverpakkingen op 100 meter rivieroever, daarmee staan plastic flessen en doppen op nummer 3 van de meest gevonden items langs de rivieren. Statiegeld op plastic flesjes gaat hier hopelijk verandering in brengen!

Nu nog hopen dat blik daaraan wordt toegevoegd. Hier schreven wij recentelijk een factsheet over: https://bit.ly/2RXNumr

LIVES: Euregionaal project Litter Free Rivers and Streams

De Schone Maas gaat stroomopwaarts, althans zo kun je het project LIVES wel een beetje beschouwen!

Dat grensoverschrijdende samenwerking een essentiële vereiste is om de hoeveelheid zwerfvuil in de Maas en op haar oevers te voorkomen is voor eenieder logisch. Toch kost het best wat inspanning om dit voor elkaar te krijgen. De 10 partners weten elkaar inmiddels goed te vinden voor informatie uitwisseling en afstemming binnen drie verschillende werkpakketten. Zo bouwen we aan een grensoverschrijdend inzicht in data. Waar bevinden zich hotspots en hoe brengen we die goed in kaart? Ook willen we maatregelen op elkaar afstemmen om de hoeveelheid afval te verminderen, zoals met opruimacties, handhaving en de installatie van vijf verschillende soorten afvalvangers. En uiteraard moeten er grensoverschrijdende afspraken gemaakt worden tussen waterbeheerders, overheden, maatschappelijke organisaties, terreinbeheerders maar ook het bedrijfsleven.

Het project Schone Maas Limburg sluit (net als de Vlaams Limburgse Maas.net en het Waals Contrats de Riviere Meuse Aval) vooral aan bij het werkpakket 2 met de opruimacties. Tevens draagt het bij aan de overige werkpakketten doordat kengetallen, informatie, netwerken en ervaring te delen.

Voor wie de samenwerking wil volgen bevelen we graag de nieuwe sociale media kanalen aan:

• https://www.facebook.com/pg/litterfreerivers/
• https://www.instagram.com/litterfreeriversandstreams/?hl=nl
• https://www.linkedin.com/showcase/lives-litter-free-rivers-and-streams/

Vanaf september zal er ook een website zijn waarop een en ander nader toegelicht.

Het Interreg V-A project bestaat uit een brede alliantie tussen regionale overheden en stakeholders: Provincie van Limburg (NL), Waterschap Limburg (NL), Rijkswaterstaat-Ministerie van Infrastructuur en Water (NL), Vlaamse Milieumaatschappij (BE), Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (BE), Vlaamse Waterwegen NV (BE), Waterschap Eifel-Rur (GER), Zuyd Hogeschool (NL), Open Universiteit (NL), RWTH Aachen Universiteit (GER).

Neem voor meer informatie contact op met De Provincie Limburg of de projectmanager van LIVES Mw. Sylvia Spierts-Brouwer: sw.spierts@prvlimburg.nl 0031-6-15529163.

Aanpak Sanitair afval in rivieren

Volgende week starten wij met onze nieuwe campagne #ikpasvoorplastic! De aankomende maanden besteden wij aandacht aan de verschillende soorten #plasticafval die je in de Nederlandse rivieren vindt. We beginnen bij sanitair afval: weet jij hoeveel sanitair afval in onze rivieren terecht komt? Check https://bit.ly/2WWpwtC voor meer informatie en houd onze social kanalen in de gaten voor meer #ikpasvoorplastic!⁠

Onderstaande video laat zien hoe groot het probleem daadwerkelijk is:
https://www.schonerivieren.org/news/sanitair-afval-in-begroeiing-van-de-maas/

Brainstorm: Denk mee over oplossingen voor sanitaire doekjes!
De noodzaak om in actie te komen tegen het sanitaire afval in de rivieren is nu groter dan ooit. Het gebruik van voornamelijk vochtige doekjes is in tijden van corona enorm toegenomen, wat onder andere leidt tot meer rioolverstoppingen en afval langs de rivier. Lees ook het interview met projectleider Hannah van de Kerkhof.  Tijd voor actie!

Deze zomer zullen we door middel van online sessies bij elkaar komen waarbij we ons focussen op het verminderen van de hoeveelheid sanitaire doekjes in de rivieren. We willen een actiepakket ontwikkelen waar gebruikers, verkopers en producenten mee aan de slag kunnen. In de eerste sessie richten we ons op jou, de consument en misschien gebruiker. We nodigen je graag uit om samen met ons inzicht te krijgen in het probleem en aan oplossingen mee te werken. Je ervaringen, meningen en ideeën zijn heel waardevol en door middel van verschillende creatieve onderdelen formuleren we samen acties waar zowel Schone Rivieren als jij als gebruiker mee verder kunt! Denk jij mee?

In de eerste online sessie voor consumenten en gebruikers is op woensdag 15 juli van 15:00 tot 17:00 ben je erbij? Meld je hier aan!

Rotary Interservice Maastricht aan de slag als Denktank voor een Schonere Maas

In een mooi kantoor van het bedrijf van Gino de Jeu aan de hoge Barakken heeft onlangs de eerste bijeenkomst plaatsgevonden van het project: “Rotary Plastic Polution Prevention of R3P”. Tijdens deze bijeenkomst heeft Sylvia Spierts van het Instituut voor Natuureducatie (IVN) een boeiende presentatie gegeven over haar werkzaamheden als projectleider van LIVES en Schone Maas Limburg. Hierin werkt Sylvia samen met vrijwilligers en overheden om de vervuiling langs de maas in kaart te brengen, op te ruimen en de bron aan te pakken. Sylvia zal de Rotary introduceren binnen het Schone Maas netwerk en ondersteunt de Rotary bij vraagstukken.

Het project dat Rotary Maastricht heeft opgestart wordt verder vormgegeven door het opzetten van vier groepen die allen een denktank vormen. Deze denktanks zullen samen en met enkele experts plannen opstellen om aan de slag te gaan met het oplossen van de plastic soup problematiek. Het doel voor iedere denktank is om met concrete plannen te komen waar men deze zomer tijdens de gezamenlijke clubbijeenkomst de beste uit gaan selecteren en uitvoeren. De plannen zullen dan worden getoetst op:

1. Impact
2. Haalbaarheid
3. Financiering
4. Mankracht
5. Stappenplan
6. Timing en fasering

Dezelfde avond nog zijn de denktanks gaan samenzitten en hebben ze kennis gemaakt met elkaar en de eerste afspraken gemaakt. Schone Maas Limburg wenst de denktanks veel succes en plezier!

Wordt vervolgd.