Schone Rivieren rivierafvalonderzoekers gingen dit voorjaar weer massaal op pad langs de Nederlandse rivieren. Opnieuw hebben zij tienduizenden stukken afval aangetroffen op de rivieroevers. De vervuiling blijft onverminderd groot en een aanpak is noodzakelijk. Dit blijkt uit de recente meetronde van Schone Rivieren, die plaatsvond van 15 februari tot en met 15 maart 2024. Onze onderzoekers hebben op 373 oevers afvalonderzoek gedaan langs alle grote Nederlandse rivieren, de Overijsselse Vecht en de Zeeuwse Delta, het IJ en de Rotterdamse wateren. Zoals bij eerdere voorjaarsmetingen ligt het gemiddelde aantal stuks afval hoger dan in het najaar. De winterperiode van 2023/2024 werd gekenmerkt door langere periodes van hoge waterstanden. Het terugtrekkende winterhoogwater in onze rivieren onthult opnieuw de verontrustende realiteit van enorme hoeveelheden afval, voornamelijk plastic, dat zich op de oevers heeft opgehoopt.
Resultaten
Hieronder zijn de belangrijkste resultaten van de Schone Rivieren-voorjaarsmeting van 2024 samengevat:
- In totaal zijn er 123.734 stuks afval gevonden op de rivieroevers. Gemiddeld waren dat 332 stuks per 100 meter oever.
- Op 13 locaties waren er meer dan 1.200 stuks afval op 100 meter oever aanwezig (dit noemen we een afvalhotspot). Zie onderstaand kaartje voor de specifieke locaties.
- Op 60 (16%) rivieroevers waren nurdles aanwezig, 3 daarvan waren een nurdle hotspot (meer dan 400 nurdles op een vierkante meter)
Meer dan een miljoen!
Over alle onderzoeksperiodes zijn nu sinds 2018 al meer dan 1 miljoen items geregistreerd door alle rivierafvalonderzoekers. Eerder heeft Wageningen Universiteit al aangegeven dat we daarmee een unieke database hebben opgebouwd, waar zowel vanuit de wetenschap als vanuit het beleid gebruik van wordt gemaakt. Dit is precies wat we met ons citizen science onderzoek willen bereiken en we zijn dan ook dankbaar wat we met de inzet van nu al meer dan 1300 onderzoekers voor elkaar hebben gekregen. We kunnen samen trots zijn op het feit dat we het probleem van rivierafval letterlijk en figuurlijk op de kaart hebben gezet. En niet alleen in Nederland, want we werken ook samen over de grenzen.
Top 15 meest gevonden afvalsoorten
Ook in het voorjaar van 2024 vormen ondefinieerbare stukjes folie (zacht plastic), piepschuim en hard plastic de top 3 meest gevonden afvalsoorten op de oever van de Nederlandse rivieren. En wederom zien we meerdere afvalsoorten afkomstig van recreatie en de consument in de top 15. De snoep-, snack- en chipsverpakkingen, plastic drankverpakkingen, glazen flessen en potten en voedselverpakkingen zijn daar duidelijke voorbeelden van. Sanitair afval komt ook voor op rivieroevers. Op plaats 11 staan in dit voorjaar ook weer plastic wattenstaafjes (#10), een Single Use Plastics Directive item. Vochtige doekjes komen dit voorjaar op plaats 14 ook duidelijk naar voren uit de data.
Werken aan oplossingen
Tijdens de voorjaarsmeting van 2024 hebben we de rivierafvalonderzoekers gevraagd om items te registreren waarop nog duidelijk een merk te zien is. We bedanken de vrijwilligers die hier gehoor aan hebben gegeven.
Deze verzamelde gegevens delen wij onder andere met onze samenwerkingspartner Verpact (voorheen Nederland Schoon). De data van het Schone Rivieren onderzoek vormen een waardevolle bron van informatie voor Verpact, dat zich namens de verpakkingsindustrie richt op de aanpak van zwerfafval. Samen met Verpact, producenten en importeurs werken we zo toe naar oplossingen bij de bron.
Dankwoord
Het omvangrijke onderzoek van Schone Rivieren wordt voor een groot deel mogelijk gemaakt door meer dan 1000 enthousiaste rivierafvalonderzoekers. Aan alle vrijwillige rivierafvalonderzoekers en opruimers: veel dank voor jullie inzet voor plasticvrije rivieren! Samen met jullie werken we aan een plasticvrije rivierdelta