De begroeiing van de Maas bij Borgharen en Meers hangt vol sanitair afval.
Wattenstaafjes, maandverband en vochtige doekjes op rivieroevers
Langs de rivieren wordt veel sanitair afval aangetroffen. Onder sanitaire producten vallen producten voor lichaamsverzorging. Op de rivieroevers vinden we onder andere wattenstaafjes, maandverbanden en sanitaire doekjes. Naast milieuschade zorgen sanitaire producten in ons afvalwater voor hoge kosten door verstoppingen en schade aan rioleringssystemen. In dit dossier leer je meer over sanitair afval, de gevolgen en de oplossingen die wij voor ogen hebben.
Plastic in sanitair afval
Van wattenstaafjes weten veel mensen al dat er plastic in zit en papieren alternatieven zijn inmiddels op veel plekken te koop. Maar wist je dat er ook plastic zit in tampons en babydoekjes? Omdat wattenstaafjes, vochtige doekjes en menstruatieproducten tussen de meest gevonden single-use plastic producten op de Europese stranden behoort, heeft de Europese Unie deze producten opgenomen in de nieuwe richtlijnen om plastic vervuiling tegen te gaan. Zo zijn plastic wattenstaafjes verboden vanaf juli 2021 en producenten moeten voortaan op de producten aangeven of ze plastic bevatten.
Om te zorgen dat de rivieren in 2030 geheel plasticvrij zijn, pakken we het probleem bij de bron aan en gaan we met producenten en overheden in gesprek om de Europese richtlijnen ambitieus in te vullen. Daarbij willen we de consument helpen met de keuze voor herbruikbare en plasticvrije alternatieven door beschikbaarheid en bekendheid te vergroten. Wil jij meer weten over sanitair afval en de maatregelen die wij willen? Lees dan onze Position paper over sanitair afval (2022).
Opvallend veel doekjes en wattenstaafjes op rivieroevers tijdens voorjaarsmeting 2023
Uit het onderzoek van Schone Rivieren in het voorjaar van 2023 blijkt dat rivieroevers onveranderd vervuild blijven met sanitair afval. Hoewel op veel plaatsen werd gevonden, spande een gedeelte langs de Nederrijn bij Angeren, nabij Arnhem de kroon. Hier werden maar liefst 90 doekjes gevonden op 100 meter rivieroever en bijna 80 plastic wattenstaafjes. Niet veel verderop bij Millingen aan de Rijn werden 43 vochtige doekjes aangetroffen. op verschillende plekken langs de Maas werd behoorlijk veel sanitair afval gevonden, zoals vlakbij Eijsden: 120 plastic wattenstaafjes op 100 meter rivieroever. En bij Roermond: ruim 50 vochtige doekjes. Goed om te beseffen dat dit slechts het direct zichtbare afval is. Veel sanitair afval zit verstrikt in struiken of ligt inmiddels onder de aangespoelde grond. Lees het hele nieuwsbericht hier.
Hoe komt sanitair afval in de rivier?
Hoe komt sanitair afval precies in onze rivieren terecht? Voornamelijk via het toilet en riooloverstort. Er is nog onvoldoende kennis en bewustzijn over aanwezigheid van plastic in producten als maandverband, tampons en vochtige doekjes en wat wel en niet door het toilet gespoeld mag worden. Naast milieuschade zorgen sanitaire producten in ons afvalwater voor hoge kosten door verstoppingen en schade aan rioleringssystemen. Bekijk de inforgraphic hiernaast voor en route van sanitair afval van wc naar rivier.
Schone Rivieren Hackathon
Sanitair afval als wattenstaafjes, maandverband, tampons en vochtige doekjes, dat is weggegooid in het toilet komen vervolgens via overstort in de rivieren terecht. Ondanks dat producenten maatregelen hebben getroffen om de vezels in vochtige wegwerpdoekjes aan te passen, groeit de productie jaarlijks en zijn er voor consumenten vele varianten op de markt die op elkaar lijken. Hierdoor is het probleem van verstoppingen en schade aan rioleringen niet opgelost. Om te zorgen dat we als collectief deze uitdagingen bij de bron aanpakken, organiseerden we op 30 november en 1 december 2022 de eerste Schone Rivieren Hackathon en nodigden we het ecosysteem van bedrijfsleven en (lokale) overheid uit om samen met andere organisaties samen te werken en deze vraagstukken aan te pakken.