Het zwerfafval probleem in de rivieren ontrafeld en wat er nodig is om het op te lossen
Plastic zwerfafval is een wereldwijd groeiend milieuprobleem. Iedereen is inmiddels bekend met de plasticsoep in zeeën en oceanen, maar tot voor kort was er nog weinig kennis over zwerfafval in rivieren. In 2017 startte Schone Rivieren daarom een grootschalig rivierafvalonderzoek naar de hoeveelheid, samenstelling en herkomst van afval op de oevers van de grote Nederlandse rivieren. Met behulp van citizen science verzamelen vrijwillige rivierafvalonderzoekers data over rivierafval.
Het schone Rivieren onderzoek bestaat nu 5 jaar: in de periode najaar 2017 tot voorjaar 2023 zijn in totaal 3026 metingen uitgevoerd verspreid over meer dan 500 trace’s van 100 m langs de oevers van de grote Nederlandse rivieren. Gemiddeld zijn er bij deze metingen 311 stuks afval op 100 meter gevonden. 89 Procent van het gevonden afval is van plastic. Ondefinieerbare stukjes piepschuim, folie en hard plastic vormen de top 3 van meest gevonden afvalitems. In de top 15 staan verder verschillende soorten consumentenafval, zoals snoep- , snack- en chipsverpakkingen, sigarettenfilters en drankblikjes. Verder wordt in de rivieren veel vispluis aangetroffen, vooral op de oevers dicht bij de mondingen in zee. Ook plastic wattenstaafjes staan in de top 15. Net als ander sanitair afval zoals maandverband, tampons en sanitaire doekjes komen deze via riooloverstorten in de rivieren terecht. Daarnaast worden op de oevers veel nurdles gevonden.
Uit 5 jaar onderzoek van Schone Rivieren blijkt dat de plasticsoep al in de rivieren begint en bovendien blijft een groot deel van het rivierafval voor lange tijd in de oevers achter. De negatieve effecten van (vooral plastic) zwerfafval in rivieren treden vooral dichtbij in onze directe omgeving op. Een actieve en structurele bronaanpak is noodzakelijk en urgent.
Lees het rapport ‘Plasticsoep in Nederlandse rivieren’