Vispluis is een van de meest gevonden soorten afval tijdens de Schone Rivieren voorjaarsmeting dit jaar. Op 39% van de onderzochte rivieroevers was deze afvalsoort aanwezig. Je denkt bij vispluis misschien eerder aan een typisch soort ‘zeeafval’ op het strand, maar het lijkt erop dat dit afval vanuit zee via riviermondingen en/of via havengebieden ook de rivierdelta instroomt. Meer onderzoek over de dynamiek in deze gebieden is nodig. Duidelijk is wel dat de bodemvisserij niet alleen de zee met pluis vervuilt, maar ook onze rivieren. Bovendien kunnen vogels en dieren verstrikt raken in de draadjes. De Nederlandse overheid heeft de producenten van de netten verantwoordelijk gemaakt voor de inzameling aan wal, maar laat het oplossen van het pluis-probleem tot nu toe vooral over aan de sector. Alternatieven zijn mogelijk, maar deze laten nog op zich wachten.
De gekleurde dunne draadjes plastic zijn afkomstig van bundels draden die onder de sleepnetten van de bodemvisserij worden gehangen om slijtage van die netten te voorkomen. Deze bundels slijten zelf hard door het contact met de zeebodem. Van 2013 tot 2018 liep het project VisPluisVrij om een oplossing te vinden. In dat project werkte de sector (VisNed), de overheid (Rijkswaterstaat) en een ngo (Stichting De Noordzee) samen. Er werden alternatieve materialen en alternatieve vormen van netbescherming ontwikkeld en beoordeeld. Volgens de eindrapportage van Universiteit Wageningen uit 2020 blijkt er niet één ideale oplossing te bestaan. Als er al een (deel)oplossing is, dan is die duurder dan het reguliere plastic pluis.
Afbreekbaar alternatief: Bio-pluis
Aansluitend op het project werd getest met biopluis dat in zeewater afbreekbaar zou zijn. Vijf kotters probeerden bio-afbreekbaar pluis, geproduceerd door Senbis, uit op verschillende zeebodems. Ook werd de sterkte ervan getest in een zeewatertank van het Visserij-innovatiecentrum.
Dit type zou zelfs sterker zijn dan regulier pluis, maar is volgens de genoemde eindrapportage ook drie keer zo duur. Het gaat om draden van biopolymeren die op een gegeven moment door micro-organismen worden omgezet in CO2 en water. Gerard Nijhoving, directeur van Senbis, zegt in een toelichting dat biopluis op den duur geheel afbreekt, maar dat het nog onbekend is hoe snel dat zal zijn. Het zoeken naar het juiste afbreekbare materiaal is ‘altijd een compromis tussen de sterkte van het materiaal en de afbreekbaarheid ervan’. Hoe sterker het materiaal des te langer het dus duurt voor het helemaal is afgebroken.
‘Overheid is aan zet’
Zolang gangbaar pluis niet verboden wordt, blijft die toegepast worden en gaat de vervuiling door. Dat vindt iedereen onwenselijk. Het is dus van belang dat er duidelijkheid komt over de vraag of bioafbreekbaar pluis een aanvaardbaar alternatief is. Nijhoving: ‘We willen nog grote praktijktesten uitvoeren, zodat we meer weten over de voor- en nadelen van dit materiaal’. Op dit moment zit er echter weinig beweging in dit dossier. ‘Alleen de overheid kan de huidige patstelling doorbreken, door een verbod op gangbaar pluis, door het accepteren van de bestaande onzekerheden rond bioafbreekbaar pluis en/of door het subsidiëren van dit duurdere alternatief’.
Dit bericht is gebaseerd op het nieuwsitem van Plastic Soup Foundation.
Bekijk de top 15 meest gevonden afvalsoorten en alle resultaten van de Schone Rivieren voorjaarsmeting 2022:
Factsheet voorjaarsmeting 2022